Reporter / Link
Της Μαρίας Στυλιανού
Μετά από πολύχρονη εμπειρία στο χώρο της κυπριακής δημοσιογραφίας, αισθάνθηκε την ανάγκη να ασχοληθεί μ’ έναν καινούριο χώρο. Αυτό της συγγραφής μυθιστορήματος. Με αφορμή την κυκλοφορία του πρώτου του βιβλίου «HOTEL NATIONAL», ο γνωστός δημοσιογράφος, Σταύρος Χριστοδούλου, μιλά στο ΡΕΠΟΡΤΕΡ Online για την ανάγκη του να εκφραστεί με ένα διαφορετικό τρόπο, διατυπώνοντας πολιτικούς προβληματισμούς: Αξίζει τον κόπο η αφοσίωση σε μια ιδεολογία; Πόσο η εξουσία φθείρει συνειδήσεις και καταστρέφει ανθρώπους; Ο κ. Χριστοδούλου αναφέρεται στην αριστερά στην Κύπρο και στην ανάγκη ανανέωσης της.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία του βιβλίου σας. Ποια ανάγκη σας οδήγησε στη συγγραφή ενός μυθιστορήματος;
Μόνο η εσωτερική ανάγκη εσωτερικής έκφρασης. Το βιβλίο δεν το είχα προγραμματισμένο ούτε σκέφτηκα ποτέ ότι κάποια στιγμή θα ήθελα να ασχοληθώ με τη συγγραφή ενός βιβλίου. Η ανάγκη προέκυψε ξαφνικά στα 50 μου, γιατί ένοιωσα ότι είχα μια ιστορία να αφηγηθώ, κάτι να πω, το οποίο ήταν έξω από το πλαίσιο των κειμένων που διαπραγματεύομαι κάθε βδομάδα ως δημοσιογράφος. Το ιστορικό πλαίσιο και τα πολιτικά γεγονότα είναι αληθινά, ωστόσο οι δύο πρωταγωνιστές και η ιστορία τους αποτελούν προϊόν μυθοπλασίας. Η υπόθεση αφορά τη φιλία δύο ανδρών, η οποία ξεκίνησε στο Βουκουρέστι της δεκαετίας του ΄50 και το πως εξελίχθηκαν οι ζωές τους, κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Κάτω από την ιστορία αυτή, υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο. Αυτό λοιπόν το δεύτερο επίπεδο αποτελούσε μια δική μου ανάγκη να απαντήσω στο ερώτημα αν άξιζε τον κόπο η αφοσίωση σε μια ιδεολογία και η πάλη που έδωσαν (οι πρωταγωνιστές) για να υπερασπιστούν συγκεκριμένες ιδέες και ιδανικά. Ήταν άνθρωποι στρατευμένοι στην ιδεολογία του σοσιαλισμού τη δεκαετία του ΄50, βίωσαν το καθεστώς Τσαουσέσκου με ότι αυτό σήμαινε. Μέσα λοιπόν από τις σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης παρακολουθεί το πώς οι ήρωες βίωσαν τα γεγονότα μέσα από τις δεκαετίες που ακολούθησαν, για να καταλήξουμε στο αν άξιζε ή όχι τον κόπο η αφοσίωση τους στη ιδεολογία.
Υπάρχουν και δικά σας προσωπικά βιώματα μέσα στη ιστορία που περιγράφετε;
Η ιστορία που περιγράφω, ειδικά στο κομμάτι που αφορά τη δεκαετία του ’50, πατά σε μεγάλο βαθμό επάνω στην ιστορία και στις αφηγήσεις του πατέρα μου. Οι αφηγήσεις αυτές αφορούν περισσότερο τον Κύπριο ήρωα . Όμως από την επόμενη κιόλας δεκαετία, ο Κύπριος πρωταγωνιστής έχει μια τόσο διαφορετική πορεία, ώστε είναι ένας άλλος. Απ΄ εκεί και έπειτα χρησιμοποίησα δικές μου εμπειρίες. Επισκέφθηκα αρκετές φορές το Βουκουρέστι, οπότε υπάρχει και το στοιχείο των δικών μου βιωμάτων. Έκανα επίσης και μια έρευνα σε σχέση με τα γεγονότα.
Πού παραπέμπει ο τίτλος του βιβλίου σας;
Σε εκείνα τα καθεστώτα υπήρχαν τα λεγόμενα κομματικά ξενοδοχεία, τα οποία ήταν περίκλειστα και φιλοξενούσαν στελέχη των αδελφών κομμουνιστικών κομμάτων ή των άλλων σοσιαλιστικών χωρών. Το «HOTEL NATIONAL» είναι ένα ξενοδοχείο στο Βουκουρέστι. Το επισκέπτεται κάθε Ιούλιο ο Κύπριος ήρωας του βιβλίου, ο οποίος έχει μια σχέση με το καθεστώς Τσιαουσέσκου. Και η ιστορία, από Ιούλιο σε Ιούλιο, εκτυλίσσεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Το βιβλίο ξεκινά όταν ο ήρωας, στα 82 του πια, πηγαίνει στο «HOTEL NATIONAL», μένει ένα βράδυ και προσπαθεί να ξετυλίξει το κουβάρι των αναμνήσεων από τη ζωή του.
Η εξουσία φθείρει συνειδήσεις και ιδεολογίες;
Κατ’ εξοχήν. Η εξουσία και το χρήμα διέλυσαν τις ζωές των ηρώων του βιβλίου. Πέραν όμως της εξουσίας που εγώ περιγράφω, φθορά προκαλεί και η εξουσία σήμερα.
Είναι αυτή μια από τις αιτίες για την κατάντια του τόπου μας;
Αν η ερώτηση είναι πόση ευθύνη έχουν αυτοί που κυβέρνησαν τον τόπο τα τελευταία 40 χρόνια, απερίφραστα λέω πως ναι. Ευθύνη έχουν αυτοί που κυβερνούν, που διαχειρίζονται τις τύχες του τόπου. Αν είμαστε τώρα κοντά στον πάτο, η ευθύνη των πολιτικών είναι μεγάλη.
Υπάρχει ελπίδα;
Πάντα υπάρχει ελπίδα. Είμαι φύσει αισιόδοξος, ακόμη και αν γκρινιάζω μέσα από τα κείμενα μου και πιστεύω πολύ στη νέα γενιά. Οι νέοι έχουν την ενέργεια, τη θέληση, την ορμή να κάνουν πράγματα. Ακόμα και να δεν τα καταφέρουν. Αυτό από μόνο του είναι μια πηγή αισιοδοξίας.
Οι νέοι στην Κύπρο, παραδοσιακά, παραμένουν προσηλωμένοι στις πολιτικές ιδέες των γονιών τους. Εσείς βλέπετε αλλαγές σήμερα σε αυτό το κομμάτι;
Δεν βλέπω καμία συγκλονιστική αλλαγή σήμερα. Το μόνο που παρατηρώ είναι ότι πλέον ψηφοφόροι, και κυρίως οι νέοι, είναι πιο απενοχοποιημένοι στο να μετακινήσουν της ψήφο τους και αυτό φάνηκε στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Η σημερινή εικόνα όμως δεν μας επιτρέπει να είμαστε τόσο αισιόδοξοι, καθώς αρκετός κόσμος απείχε. Θέλω να ελπίζω όμως ότι στα χρόνια που ακολουθούν και με τις ζυμώσεις που γίνονται, μπορεί να γίνουμε μάρτυρες μιας πραγματικά ενδιαφέρουσας πρότασης. Δεν έχουμε επιλογή παρά να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά παράλληλα βαθιά προβληματισμένοι για το τι συμβαίνει. Κατανοώ απόλυτα το θυμό που υπάρχει, υπάρχει κόσμος που περνά πολύ δύσκολα. Αν σκεφτεί κανείς πόσος κόσμος είναι άνεργος, ή πόσοι δουλεύουν με μισθούς πείνας, ή πως μια ολόκληρη γενιά είναι στο pause. Δεν λέω να ζούμε σε συννεφάκι ή να είμαστε χαζοχαρούμενοι, αλλά χρειάζεται να έχουμε αισιοδοξία. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, για να ξυπνάς το πρωί και να λες αυτό ήταν, δεν πιστεύω σε κάτι άλλο.
Η σημερινή μορφή της αριστεράς στην Κύπρο, διαψεύδει όσους την πίστεψαν κάποτε;
Διαφορετικά θα απαντήσει σε αυτή την ερώτηση κάποιος που είναι μέσα στο ΑΚΕΛ σήμερα και κάποιος που έχει αποστασιοποιηθεί. Εγώ είμαι πολλά χρόνια αποστασιοποιημένος. Αυτοπροσδιορίζομαι ως αριστερός χωρίς να ανήκω σε κόμμα της αριστεράς και πιστεύω ότι η αριστερά χρειάζεται ανανέωση. Πρέπει να επανατοπoθετηθεί, στη βάση των αναγκών του 21ου αιώνα, να αφουγκραστεί, να αποτινάξει τις ιδεοληψίες του παρελθόντος, να έχει τη γενναιότητα να δει τον κακό εαυτό της κατάματα. Νομίζω όμως ότι δεν συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχει καν η διάθεση από το κόμμα της αριστεράς να δει με θάρρος κα ειλικρίνεια την διακυβέρνηση Χριστόφια. Πόσο μάλλον αυτά τα μεγάλα ιδεολογικά θέματα. Οπότε, ως ένας εν δυνάμει αριστερός αλλά της ευρύτερης αριστεράς, παρακολουθώ με ενδιαφέρον το τι γίνεται σε αυτό το χώρο και ελπίζω ότι κάτι μπορεί να συμβεί. Κάτι καινούριο να δημιουργηθεί σε αυτό το χώρο. Ήδη στην Ευρώπη υπάρχει μια κινητικότητα, σχολές σκέψεις, ομάδες που εκφράζονται. Το θέμα είναι να βρεθούν και εδώ άνθρωποι να εκφράσουν τις νέες ιδέες.
Παραμένετε αισιόδοξος, παρά το ζοφερό τοπίο…
Η κατάρρευση του σοσιαλισμού στο τέλος της δεκαετίας του 90, μπορεί να επέφερε πολλές απογοητεύσεις ,αλλά δεν δικαιώθηκε αυτομάτως το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτά που βιώνουμε εμείς την τελευταία δεκαετία, είναι τις στρεβλώσεις και τον κυνισμό ενός συστήματος, το οποίο επίσης εξάντλησε τη δυναμική του. Άρα παραμένει το ζητούμενο για έναν ιδεαλιστή, το να οραματιστεί ένα καλύτερο σύστημα, μια καλύτερη ζωή. Εγώ επιλέγω να το βλέπω εξ αριστερών, κάποιος άλλος μπορεί να επιλέγει την άλλη όχθη. Θέλω να ελπίζω ότι μπορεί και στην Κύπρο να υπάρξει μια τέτοια κίνηση με ανθρώπους που θα μπορούν να στηρίζουν αυτό το ιδεολογικό ρεύμα.
Σχεδιάζετε να προχωρήσετε στη συγγραφή και δεύτερου βιβλίου;
Γράφω ήδη το δεύτερο βιβλίο. Το δουλεύω τους τελευταίους μήνες. Είναι εντελώς διαφορετικό το θέμα, δεν έχει σχέση ούτε με πολιτική ούτε με ιστορία. Θέλω να δώσω συνέχεια στο κομμάτι της συγγραφής, γιατί είναι κάτι που αγαπώ. Η νέα ιστορία, πάνω στην οποία δουλεύω, επικεντρώνεται γύρω από ένα φόνο στην Αθήνα. Αν και έχει αστυνομικά στοιχεία, επικεντρώνομαι περισσότερο στους χαρακτήρες και στις ιστορίες των ηρώων. Στο σημείο αυτό θα ήθελα ευχαριστήσω τον εκδοτικό οίκο Καλεντη στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι επέλεξε να εκδώσει το πρώτο μου βιβλίο με τιμά. Ευχαριστίες θα ήθελα επίσης να εκφράσω στην κ. Πόπη Μουπαγιατζή, επιμελήτρια με μεγάλη εμπειρία στο χώρο των εκδόσεων, για την πολύτιμη βοήθειά της.